"Nikolaides Mansion" _ Skopelos folklore museum
" Οικία Νικολαΐδη" _ Λαογραφικό μουσείο Σκοπέλου
_Architectural design:
Polymenides Michael, Architect Engineer
Flampouris Petros, Architect Engineer
contributor: Samara Vasiliki, Architect Engineer
_Structural Design:
Athanasios Batsis, Civil Engineer
_HVAC design:
Margaris John, Production and Management Engineer
_Status: Public commission, Building permit application
The folklore museum of Skopelos, located in the corner building of the Nikolaides family residence, is a small exhibition space in the settlement of Chora, accessible through the narrow alleys of the island. The traditional mansion, decorated with elements of traditional Pelion architecture, dates back to 1795. In '63, after the great earthquakes, two of its floors collapsed and the building was rebuilt in 1971, based on the original plans, taking its current form. The Nicolaides family donated the building to the Municipality of Skopelos in 1991 and since 1992 the museum opens its doors housing important cultural heritage of the island's life, samples of traditional and folk art, household utensils, agricultural tools and photographic collections.
Unfortunately, some misguided construction choices as well as poor maintenance of the building and equipment makes the building non-functional over the years. Eventually the exhibition material is stored in municipal warehouses and the building remains empty and derelict. The condition we encountered when surveying the facilities was extensive moisture damage which had affected both finished surfaces and the building’s load bearing structure. The architectural elements of the house were altered both internally and externally by the various interventions as well as by the electromechanical equipment that had been installed without elaborate planning. The infrastructure and facilities, as well as the building shell itself, were no longer adequate to accommodate the museum use and meet the modern needs of such a space.
Our restoration proposal consists of a series of interventions that rehabilitate the building and minimize the need for maintenance, while ensuring accessibility, improving the stylistic and architectural clarity according to the standards of the traditional architecture of the island and organizing functional exhibition spaces along with their supporting uses. The restored building, through an overall comprehensive restoration, is modernized in terms of energy issues and facilities and can now once again become a rewarding function for the municipality, housing new activities and sheltering the historical records of the island's daily life.
The building program is being developed on the four levels of the building, comprising of main exhibition spaces, a sales area, a multifunctional space for seasonal exhibitions and presentations, as well as supporting uses, while the courtyard of the plot is also being remodeled. Important elements of the intervention are the reconstruction of the roof where the structural framework is left visible and highlighted with the appropriate architectural lighting as well as the loggia of the third floor offering panoramic view to the amphitheatrical Skopelos settlement and the picturesque harbor. Within the building, the vertical communication core functions in two ways, both allowing movement through the museum levels but also providing the aesthetic unification of the exhibition spaces. Through purposeful manipulations and choices, the electromechanical equipment is concealed both inside and outside the building while carefully selected finishes and materials prevent a pretentious or facile traditional image, forming backdrop exhibition spaces capable of housing the actual historical objects.
_Αρχιτεκτονική μελέτη:
Πολυμενίδης Μιχαήλ, Αρχιτέκτων Μηχανικός
Φλαμπούρης Πέτρος, Αρχιτέκτων Μηχανικός
συνεργάτιδα: Σαμαρά Βασιλική, Αρχιτέκτων Μηχανικός
_Στατική Μελέτη:
Μπατσής Αθανάσιος, Πολιτικός Μηχανικός
_Η/Μ μελέτες:
Μάργαρης Ιωάννης, Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης
_Στοιχεία: Ανάθεση δημόσιου φορέα, υπό έκδοση άδειας
Το λαογραφικό μουσείο Σκοπέλου, εγκατεστημένο στο γωνιακό κτίριο κατοικίας της οικογένειας Νικολαΐδη, πρόκειται για ένα μικρό εκθεσιακό χώρο μέσα στον οικισμό της Χώρας, προσβάσιμο μέσα από τα στενά σοκάκια του νησιού. Το παραδοσιακό αρχοντικό, με στοιχεία πηλιορήτικης αρχιτεκτονικής, χρονολογείται απο το 1795. Το '63, έπειτα από τους μεγάλους σεισμούς καταρρέουν οι δύο του όροφοι και το κτίσμα αναθεμελιώνεται το 1971, βάση των αρχικών σχεδίων, παίρνοντας την σημερινή του μορφή. Η οικογένεια Νικολαΐδη δωρίζει το κτίριο στον Δήμο Σκοπέλου το 1991 και από το 1992 το μουσείο ανοίγει τις πύλες του στεγάζοντας σημαντικά πολιτισμικά τεκμήρια της ζωής του νησιού, δείγματα παραδοσιακής και λαϊκής τέχνης, οικοσκευές, αγροτικά εργαλεία και συλλογές φωτογραφιών.
Δυστυχώς οι ατυχείς κατασκευαστικές επιλογές καθώς και η κακή συντήρηση κτιρίου και εξοπλισμού καθιστά με τα χρόνια το κτίριο μη λειτουργικό. Τελικά το εκθεσιακό υλικό αποθηκεύεται σε αποθήκες του δήμου και το κτίριο παραμένει άδειο και ερειπωμένο. Η κατάσταση που συναντήσαμε κατά την αποτύπωση των χώρων ήταν εκτεταμένες φθορές απο την υγρασία η οποία έχει πλήξει τόσο τελικές επιφάνειες όσο και στοιχεία του φέροντος οργανισμού του κτιρίου. Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία της οικίας ήταν αλλοιωμένα τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά από τις διάφορες επεμβάσεις καθώς και από τον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό που είχε εγκατασταθεί χωρίς λεπτομερείς μελέτες. Οι υποδομές και οι εγκαταστάσεις, καθώς και το ίδιο το κτιριακό κέλυφος δεν ήταν πλέον ικανά να στεγάσουν την μουσειακή χρήση και να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες αυτής.
Με την μελέτη αποκατάστασης σχεδιάσαμε μία σειρά επεμβάσεων οι οποίες εξυγιάνουν το κτίριο και ελαχιστοποιούν την ανάγκη συντήρησης, ενώ παράλληλα εξασφαλίζουν την προσβασιμότητα, βελτιώνουν την μορφολογία και την αρχιτεκτονική σαφήνεια σύμφωνα με τα πρότυπα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του νησιού και οργανώνουν λειτουργικούς εκθεσιακούς χώρους μαζί με τις υποστηρικτικές τους χρήσεις. Το αποκατεστημένο κτίριο μέσα από έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό ριζικής αποκατάστασης εκσυγχρονίζεται όσον αφορά ενεργειακά ζητήματα και εγκαταστάσεις και μπορεί πλέον να αποτελέσει ξανά μία ανταποδοτική λειτουργία για τον δήμο, στεγάζοντας δράσεις και ιστορικά τεκμήρια της καθημερινής ζωής του νησιού.
Το κτιριακό πρόγραμμα εξελίσσεται στα τέσσερα επίπεδα του κτιρίου, με κύριους εκθεσιακούς χώρους, πωλητήριο, πολυλειτουργικό χώρο εποχιακών εκθέσεων και παρουσιάσεων καθώς και υποστηρικτικές χρήσεις ενώ επαναδιαμορφώνεται και ο αύλειος χώρος του οικοπέδου. Σημαντικά στοιχεία επέμβασης η ανακατασκευή της στέγης όπου αφήνεται εμφανής ο δομικός της σκελετός και αναδεικνύεται με τον κατάλληλο αρχιτεκτονικό φωτισμό καθώς και η λότζια του τρίτου ορόφου με την πανοραμική θέα στην αμφιθεατρική Χώρα Σκοπέλου και το γραφικό λιμάνι. Στο εσωτερικό του κτιρίου ο πυρήνας της κάθετης επικοινωνίας λειτουργεί διττά τόσο επιτρέποντας την κίνηση στα επίπεδα του μουσείου όσο προσφέροντας και την αισθητική ενοποίηση των εκθεσιακών χώρων. Με τους κατάλληλους χειρισμούς και επιλογές ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός αποκρύπτεται τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά του κτιρίου ενώ οι προσεκτικά επιλεγμένες τελικές επιφάνειες και υλικά αποτρέπουν μία επιτηδευμένη ή ευτελή παραδοσιακή εικόνα διαμορφώνοντας εκθεσιακούς χώρους υποβάθρου ικανούς να στεγάσουν τα πραγματικά ιστορικά αντικείμενα.